CAHİT ARF
Yağmur Koçak / Ege Üniversitesi Tekstil Mühendisliği
1910 yılında Selanik’te dünyaya gelen Ordinaryüs Profesör Doktor Cahit Arf,kendi adıyla bilinen teorileriyle dünya çapında tanınmış ülkemizin yetiştirdiği önemli matematik ve fizik bilginidir.Dört yaşındayken İstanbul’da okula başlamış,dokuz yaşındayken ailesiyle birlikte Ankara’ya taşınmıştır.Kısa zaman içinde tekrar İstanbul’a döndükten sonra İzmir’e yerleşmişlerdir.
Cahit Arf’ın matematiğe ilgisi küçük yaşlarda başlamıştır.Daha ilkokuldayken Pisagor Teoreminin geometrik ispatını anlamıştır.Yine bu yıllarda Öklid Geometrisinden sorular çözmeye matematik öğretmeni tarafından teşvik edildiği bilinmektedir.1926 yılında, ailesi, Fransa'da iyi bir eğitim almasının daha uygun bir seçenek olduğuna karar vermiş. Böylece, Cahit Arf lise öğrenimi için 1926’da Fransa’ya gönderilmiştir. Fransa'da Ecole Normale Superieure'de 1932'de tamamladığı yükseköğreniminin ardından bir süre Galatasaray Lisesi'nde matematik öğretmenliği yaptıktan sonra, 1933’teki üniversiteler reformu kapsamında, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'ne doçent adayı olarak atanmıştır. 1937’de doktorasını yapmak için gönderildiği Almanya Göttingen Üniversitesi’nde tez hocası Hasse ile birlikte kariyerini yükseltmek için çalışmıştır. Türkiye'ye dönüp İstanbul Üniversitesi'nde önce profesörlüğe, daha sonra Ordinaryüs profesörlüğe erişmiştir.
Cahit Arf, çok sayıda bilimsel çalışmaya imzasını atmıştır. 1943 yılında İnönü Ödülü, 1974 yılında TÜBİTAK Bilim Ödülünü kazanmıştır. 1980 yılında emekliye ayrıldıktan sonra bile TÜBİTAK'ın geliştirilmesinde önemli çalışmalar yapmıştır. Bundan dolayı Gebze Araştırma Merkezi'nde emeklilikten sonra görev yapmıştır. 1983 ile 1989 yıllarında Türk Matematik Derneği başkanlığı görevini yürütmüştür.
Yazıya başlarken Cahit Arf’ın kendi adıyla bilinen teorileri demiştim.Peki bahsettiğim teoriler nelerdir?
1. Arf Sabiti:
Arf sabiti, Cahit Arf'ın matematik alanında yaptığı dünyaca kabul görmüş matematiksel değerdir. Cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılması üzerine yaptığı çalışmada bulduğu formüldür.Ayrıca 10 TL’nin üstündeki denklemdir.
2. Arf Halkaları:
Düzlemdeki bir eğrinin kollarında bulunan noktaların çok katlılıklarının aritmetikle hesaplanması ile alakalıdır. Cahit Arf konu ile ilgilenmeye başladığında bu halkalarla ilgili bir teori ve metot mevcuttu; fakat problem eğrinin parametreli denklemleri verildiğinde yüksek boyutlu eğriler için çok katlılığın hesaplanması idi. Cahit Arf buna bir metot buldu ve kullanılan bazı karakteristik halkalara batılı matematikçiler Arf Halkaları adını verdi.
3. Hasse-Arf Teoremi:
Sonlu bir Galois uzantısının Galois grubunun üst numaralandırma filtrasyonunun sıçramalarıyla ilgili bir sonuçtur.Almanya’daki tez hocası ile birlikte bulmuşlardır.
Başlıca teorilerindendir.
Cahit Arf, matematiği bir meslek dalı olarak değil, bir yaşam tarzı olarak görmüştür. Öğrencilerine sürekli: “Matematiği ezberlemeyin, kendiniz yapın ve anlayın.”demiştir.Buna benzer bazı sözleri şöyledir:
· 'Bilim insanının amacı anlamaktır. Ama büyük harflerle anlamaktır.'
· ‘Matematik esas olarak sabır olayıdır. Ezberleyerek değil, keşfederek anlamak gerekir.’
· ‘Matematik zaten her zaman vardı, insanoğlu sadece onu buldu.’
· 'Ben Matematiğe hayatımı verdim, karşılığında hayatımı geri verdi.'
Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde çalışırken dünyadan kopuk bir bilim adamı olmadığını defalarca kanıtlamıştır. Cahit Arf’ın uzlaşmacı, fakat ilkelerinden ve bilim adamı kişiliğinden ödün vermeyen ilkeli bir bilim insanı olduğu bilinmektedir. Matematiği Türkiye’ye sevdiren insan,Cahit Arf’ın,yapmış olduğu çalışmalar ve ülkemize katkıları için teşekkür ediyor kendisini saygıyla anıyorum.
Kaynakçalar:
1. https://www.mathgenealogy.org/id.php?id=26096
2. https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Arf/
3. https://cabim.ulakbim.gov.tr/cahit-arf-kimdir/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder